Wat is ontbladeren
Ontbladeren is exact wat het woord aangeeft. Het verwijderen van de bladeren uit de boomkroon. Het ontbladeren van bonsai gebeurt zowel compleet (Alle bladeren wegnemen) als gedeeltelijk (Een deel van de bladeren wegnemen, danwel van alle/een deel van de bladeren een gedeelte wegnemen.
Waarom bonsai ontbladeren?
Bij bonsai is er altijd een doel dat je wilt bereieken en waarom je een actie uitvoert. Bonsai kunnen worden ontbladerd met een aantal verschillende redenen, en in verschillende fases van de ontwikkeling van de plant:
Het stimuleren van vertakking voor bonsai.
Normaal gesproken worden de knoppen aan een tak slapende gehouden dankzij hormonen geproduceerd door bladeren & actieve groeipunten. Door de bladeren weg te halen en de groeipunten af te knippen wordt de productie van remmende hormonen gereduceerd, waardoor slapende knoppen gaan uitlopen. Hierdoor ontstaan vele nieuwe zijtakken. Het beste effect wordt verkregen door de hele plant volledig te ontdoen van bladeren en groeipunten.
Energie in de bonsai balanceren.
De meeste boomsoorten zijn apicaal dominant. De boom groeit daarom bovenin de kroon veel sterker dan onderin. Een vervelend gevolg hiervan is dat takken bovenin de kroon veel sneller verdikken dan onderin, en het ontwerp van de boom gaat hierdoor langzaam maar zeker verloren. (Immers, je wilt onderin de dikste takken, en bovenin vooral fijne takjes). Door bladeren van de bovenste takken weg te nemen, nemen deze minder zonlicht op, en worden wat zwakker ten opzichte van de onderste takken. Deze laatste krijgen daardoor een grote deel van de wortelsappen, en kunnen sterker doorgroeien. Hiermee balanceer je de groei in je kroon. Haal bij het ontbladeren bovenin ook de groeipunten bovenin de boom weg, en laat de onderkant met rust voor het beste effect.
Knopzetting in de kroon van bonsai verbeteren.
Een goed intwikkelde kroon is vrijwel compleet dicht en zorgt voor schaduw op de onderste takken en de binnenkant van de kroon. Hierdoor zal de boom niet investeren in takken aan de binnenkant van de boomkroon. Ook zullen takken onderaan de boomkroon steeds vervder verzwakken. Door een deel van het blad bovenin de boom weg te halen komt er meer licht ind e kroon, waardoor het voor de boom interessanter is om jonge uitlopende knoppen in de boom in leven te houden. Deze uitlopers zijn de takken die je kan gebruikn om in de winter de kroon naar terug te snoeien. Hiermee kan je de boom in zijn grootte behouden, en creeer je beweging en tapsheid in de takken. Dat geeft de boom een ouder uiterlijk.
Bij bedraden en freezen van bonsai.
Vooral bij bomen die hun blad niet verlezen, zoals bij voorbeeld ficus, is het ontbladeren een goede techniek om inzicht te krijgen in de structuur van de boom, bijvoorbeeld voor bedraden of freezen. Door het blad weg te halen is onmiddelijk duidelijk waar de takken zitten, waar zijtakken nodig zijn, en hoe takken idealerwijz gepositioneerd worden om lichtinval optimaal te maken. Na het ontbladeren en bedraden zal de plant uit de bladoksels uitlopen, waardoor een fijnere vertakking ontstaat.
Schimmelinfecties bij bonsai tegengaan.
Een goed ontwikkelde boomkroon is nagenoeg winddicht, waardoor de luchtvochtigheid hoog is, en de bladeren na een regenbui (of gietbeurt) niet snel drogen. Dit biedt ideale omstandigheden voor schimmels om zich uit te breiden. Door de kroon uit te dunnen kan de wind er makkelijker doorheen blazen, waardoor schimmels minder kans krijgen zich grootschalig uit te breiden.
Wanneer bonsai ontbladeren?
Bomen worden pas ontbladerd als ze de kans hebben gehad om de energiereserves, aangesproken voor het uitlopen in het voorjaar, weer op te bouwen. In het voorjaar investeren bomen zeer veel energie in het opbouwen van bladeren. Als ze niet de kans krijgen om die investering terug te verdienen gaat dat ten koste van de gezondheid van de boom. Daarom laat je eerst de boom compleet uitlopen in het voorjaar. Als de bladeren beginnen af te harden (Ze krijgen die diepgroene glans van volwassen bladere) laat je de boom nog een paar weken met rust. Hierdoor kunnen ze energie in reserve nemen. Je komt dan uit in het begin van de zomer om bomen te ontbladeren. Rond juni, begin juli afhankelijk van het weer en de standplaats.
Hoe bonsai ontbladeren?
Verwijderen van (delen van) bladeren
Als je een plant met de bladeren nauwkeurig bekijkt, zie je dat de aanzet van het blad aan de stengel iets verdikt is. Bij sommige soorten kan je hier zelfs een klein knopje zien zitten. Dit zijn de toekomstige uitlopers, welke je wilt stimuleren door bladverwijdering. Het is extreem belangrijk dat knopje niet te beschadigen. Dus bij het verwijderen van bladeren trek je niet zomaar de bladeren weg. In plaats daarvan neem je een schaar en knip je elk blaadje afzonderlijk af. Er zijn speciale bladschaartjes te koop, welke uit zichzelf open veren. Dat maakt het knippen wat sneller dan als je dat zelf moet doen. Het stukje bladsteel wat je laat zitten valt na verloop van tijd vanzelf af. Als alternatief kan je een deel van het blad zelf af knippen. De meeste planten zullen hierop reageren door de knop aan de voet van het blad te laten uitlopen en het beschadigde blad af te werpen. Door dit te doen, creëer je licht en lucht in de boom, zonder meteen zonlicht direct op alle takken te krijgen.
Verwijderen van de takken
Soms zijn bomen zo dicht geworden dat het handiger is om meteen takken of zijtakken te verwijderen. Vooral bij bomen in opbouw is dit een goede manier om gedurende het groeiseizoen te werken aan de structuur van de boom. Door een complete zijtak weg te halen ontstaan gaten in de boomkroon, welke een gevoel van ouderdom stimuleren. Omdat het midden in het groeiseizoen is, groeien wonden vaak snel dicht.
Risicos van bonsai ontbladeren
Het is belangrijk om in de gaten te houden dat het ontbladeren van Bonsai een enorme investering vraagt van een boom. Als je een bonsai ontbladert welke niet compleet gezond is, kan het het einde van de boom betekenen. Tevens moet je in de gaten houden dat bomen eigenlijk heel gevoellig zijn voor de zon. De meeste bomen kunnen er niet tegen als ze opeens direct zonlicht op de bast krijgen. De bladeren schermen veel licht af; Na het ontbladeren is het daarom het beste om de boom enige tijd in de schaduw te houden. Idealerwijs zelfs tot het nieuwe blad ontloken is. In het algemeen kan je de meeste problemen vermijden als je je aan deze basis aandachtspunten voor het ontbladeren van bonsai houdt:
- Ontblader een boom nooit meer dan een keer per jaar
- Ontblader alleen bomen die al meer dan een maand vol in blad staan
- Ontblader alleen maar gezonde bomen Dus niet:
- Nieuw uitgegraven bomen (Minder dan twee groeiseizoenen na opgraven)
- Planten met infecties van luizen, spint, etc
- Recent gevormde planten
- Bomen welke dat jaar verpot met wortelsnoei zijn
- Plants welke niet duidelijk gezond zijn
- Ontbladeren verzwakt de plant. Daarom is het belangrijk om de plant niet direct in het vroege voorjaar te ontbladeren. Echter, ook aan het einde van het jaar moet je niet ontbladeren; De nieuwe takken hebben dan geen tijd om af te harden, en de plant heeft geen tijd om nieuwe reserves op te bouwen: Er bestaat een groot risico dat een deel van de kroon afsterft in een erop volgende winter en/of dat de boom moeilijk uitloopt in het voorjaar.
