Effect van substraat op bonsai ontwikkeling

Een paar jaar geleden vroeg ik me af wat het beste substraat voor bonsai is. Omdat er een algemene concensus lijkt te zijn dat Akadama het belangrijkste onderdeel van substraat is voor de wortels, besloot ik een klein testje te doen. Dit was niet per se een wetenschappelijke studie maar meer voor de grap om te zien of er duidelijke verschillen zijn. Omdat anderen wellicht ook interesse hebben in de uitkomsten, hierbij mijn conclusies!

Bonsai substraat test opzet

Voor dit experiment heb ik 6 malus zaailingen gebruikt. In het vroege voorjaar, enkele weken na het opkomen heb ik de zaailingen uit de zaaitray gehaald en op grootte gesorteerd. Vervolgens heb ik een kleine, een middelgrote en een grote zaailing in de groep Akadama, en een van elk in de groep regulier substraat ingedeeld. De wortels heb op op gelijke lengte ingekort. Daarna zijn de zaailingen in een 6-pot tray geplant, afwisselend voor en achter -zie foto-. Op deze manier zijn de planten allemaal ongeveer aan dezelfde omstandigheden blootgesteld.  De potten zijn vervolgens in de volle zon gezet, en gedurende het groeiseizoen omgedraaid. Gieten en bemesten is voor alle planten op dezelfde manier gedaan, gewoon, zoals al mijn planten water en mest gekregen hebben.

Substraat samenstelling

Het substraat wat ik hier gebruikt heb bestond uit gebakken diatomeeën aarde, gemengd met gebakken zwellende klei en boombast. Hier en daar zitten er nog wat grotere stukken bims in. Meer over substraat voor bonsai

Bovengrondse verschillen

Nadat de bladeren afgevallen waren in de herfst heb ik de planten bekeken. Tot mijn verbazing waren er grote verschillen tussen bonsai zaailingen in Akadama en in ander substraat. Zaailingen gekweekt in Akadama waren veel kleiner dan zaailingen in mijn reguliere substraat. Zoveel Kleiner dat al mijn zorgen over verschillen in grootte aan het begin van het experiment meteen verdwenen waren. Elke zaailing in Akadama was kleiner dan willekeurig alle zaailingen in mijn reguliere substraat. Zowel qua lengte, als qua dikte ontwikkeling.

Ondergrondse verschillen

Ervoor zorgende dat ik de boel niet door elkaar heen gooide, heb ik elke zaailing uit het potje gehaald en het substraat van de wortels gehaald. Hier was duidelijk te zien dat de zaailingen in Akadama (onderste rij) fijnere wortels gemaakt hebben, met meer groeipunten. De wortels waren korter en dunner dan wortels in mijn normale substraat (bovenste rij). Een closeup toont dit nog duidelijker, met de zaailngen uit Akadama aan de rechterkant.

Conclusies

Dit experiment is gedaan met een klein aantal planten. Daarmee is er vanuit wetenschappelijk standpunt eigenlijk onvoldoende grond om statistisch verschillen te bewijzen. Echter, voor een amateurvergelijking durf ik te zeggen dat dit echte verschillen zijn, en niet zomaar toeval: Het verschil in substraat heeft een effect op de ontwikkeling van de planten.

In dit experiment zien we dat zaailingen in pure Akadama minder biomassa opgebouwd hebben. De bovengrondse delen van zaailingen in Akadama waren korter en dunner dan zaailingen opgegroeid in mijn reguliere substraat. Bij het opkweken van bonsai uit zaad of jong materiaal kan dit betekenen dat gebruikt van pure Akadama de ontwikkeling terughoudt. Aan de andere kant, voor ouder materiaal kan dit betekenen dat het makkelijker is de compacte groei te krijgen die je in een volwassen boomkroon wenst.

De wortels bij Akadama waren dunner en meer vertakt bij gebruik van Akadama. Dit kan helpen bij de ontwikkeling van een betere nebari.

Overwegingen Slechts weinigen gebruiken pure Akadama in hun pot. Meestal wordt het gemengd met bims en lava en soms een organische component. Daarom is dit wellicht een niet geheel eerlijke vergelijking. Gezien de grote verschillen in dit experiment kan het de moeite waard zijn om een uitgebreider experiment uit te voeren waar de individuele onderdelen en/of standaard mengsels verder vergeleken worden.