Bonsai tapsheid voorspellen

Bonsai stam inkorten
Bonsai stam inkorten

Het is natuurlijk niet zo dat Bonsai kweken in formules en ratios plaats vind. De beste bonsai breken alle verhoudingen in dit artikel. Echter, als je de verhoudingen hierin genoemd in de gaten houdt krijg je bomen die visueel voor veel mensen kloppen. Daarom kan je de verhoudingen uit dit artikel gebruiken als basis voor het opbouwen van je bomen.

Je bonsai plannen

Het kweken van bonsai is leuk. Het kost echter wel een boel tijd. Daarnaast heb je en boel verbeelding nodig om te zien hoe je van een zaailing naar een volwassen boom komt. (Heb je ons artikel gelezen over het werk aan de wortelvoet van zaailingen?). Het idee alleen al. Je hebt dat kleine zaadje van een paar mm groot. En die wil je opkweken tot een boom van 80 cm hoog, met een stam van 10 cm dik. Dat is een project van decennia. Hoe kan je nou voorstellen hoe je daar uit moet gaan komen, en welke stappen te zetten!?

Bonsai stam segmenten
Bonsai stam segmenten

Veel bonsai worden opgekweekt door een stek uit te laten groeien, terug te snoeien, en weer uit te laten groeien, en dit een paar keer te herhalen. Deze groeien-snoeien-groeien methode is zeer geschikt voor planten die makkelijk knop zetten op plekken waar geen blad zit, zoals bij de meeste loofbomen. Bij naaldbomen is dit een lastigere methode om in te zetten. De grote vraag is natuurlijk: Op welk moment moet ik mijn boom terug snoeien. Hoe groot wordt mijn boom dan? En hoe dik is de boom als ik hier helemaal mee klaar ben?

Zoals in het artikel waarom bonsai tapsheid verliezen uitgelegd staat, kan je een paar aannames maken rondom de groei en verdikking van een stam en hoe tapsheid over tijd verandert. Als je dat artikel nog niet gelezen hebt, zou ik je aanraden dat wel even te lezen, omdat daar in detail uitgelegd staat hoe eea in de tabel hieronder tot stand is gekomen. Wat ik gedaan heb is de berekening voor stamverdikking op basis van oppervlak toegepast op 4 opeenvolgende segmenten van de stam. Hierbij heb ik het moment van inkorten genomen als het nieuwe segment 0.618 * de dikte van het voorgaande segment heeft. Dit is geen willekeurig nummer. Dit nummer is de gouden ratio / gulden snede verhouding.

Stam segment ratios voor bonsai
Stam segment ratios voor bonsai

Als je uitgaat van een stam die ingekort wordt bij een dikte van 10 cm, leidt ertoe dat je het volgende segment laat groeien tot het ongeveer 6,2cm dik is. Segment 3 bij 3,8cm en segment 4 bij 2,4 cm. Via het proces beschreven in {waarom bonsai tapsheid verliezen} zie je dat de dikte van de stamsegmenten uitkomen op 12,6 – 7,6 – 4,5 en 2,4 cm. (Uiteraard kan je dit ook bereiken zodat de uiteindelijke verhoudingen precies voldoen aan de gulden snede, maar de verhoudingen hier gegeven zijn genoeg in de buurt dat het de gecompliceerde berekeningen niet waard is.)

Hoe groot wordt mijn bonsai?

Dit is natuurlijk een beetje een gok wat je zelf ook wilt. Je heb een aantal types bonsai. Je hebt extreem dikke, tapse bomen, de Sumo bonsai. Bij deze bomen zie je dat de hoogte van de boom tot 3 keer de dikte van de stam is. De meeste bonsai hebben echter een hoogte van 6 tot 12 keer de dikte van de stam. Hierbij moet je er wel rekening mee houden: De definitieve hoogte van de boom is NIET de hoogte van de laatste snede. Ik zou 20-30% ruimte overhouden, zodat je een boomkroon kan ontwikkelen.

Hoe hoog komt mijn eerste tak?

Over het algemeen komt de eerste tak op ongeveer 1/3 van de boom hoogte. In de berekening gebruiken we weer de gulden snede, oftewel de ratio van 1: 1,618 . Tracht de ratio tussen de hoogte van de boomkroon tot de stamlengte in de gulden snede te houden. Oftewel: de kroonhoogte is 1,618 * stam tot de eerste tak. Dus in ons voorbeeld zou je bij een gemiddelde bonsai met stevige stam een hoogte van ongeveer 75 cm hebben voor de boom, met de eerste tak rond de 29cm hoogte.

Kan ik je berekening zien?

Formules for stam segmenten
Formules for stam segmenten

Na het zien van de tabel hierboven besluit je misschien dat je dit ook wel voor jouw eigen boom zou willen berekenen. Dus natuurlijk kan je dan een eigen spreadsheet maken. De formules staan in de tabel hieronder. Gebruikt ze voor je boom, en laat me weten hoe het werkt voor je! Als alternatief.. Mag je ook de spreadsheet downloaden.

Laat een berichtje achter