Iedereen die bonsai houdt kent de zorgen aan het einde van de winter. Een boom is langzaam met reageren op de verhoging van de temperaturen. Knoppen worden niet dikker. Er komen geen groene lijntjes in de knoppen. Is de bonsai in de winter gestorven? Dit is een artikeltje uit een serie over de risico’s van winterschade bij bonsai en hoe deze te vermijden. In dit bericht: Het effect van insecten in de winter en hoe de ergste problemen te voorkomen.
Hoe raken bonsai beschadigd door insecten in de winter?
Hoewel het winter is en veel van onze bonsai in de winter in rust zijn vind er stiekem een boel activiteit plaats. De bomen passen zich aan aan veranderende omstandigheden, water wordt aangevoerd om uitdroging te voorkomen en zo proberen bomen levend de winter door te komen.
In de winter zijn er echter een paar insecten die mer schade kunnen toedoen dan gewenst. In het bijzonder zijn dat de larven van de lapsnuitkever ofwel taxus kever en schildluizen. Deze blijven de hele winter actief, zoland de temperatuur niet te laag wordt. Het gevolg van deze insecten is dat je in het voorjaar een plant aan kan treffen welke dood, of met dode takken aan het voorjaar moet beginnen.
De larven van de taxus kever leven van de wortels van planten. Een handvol van deze larven kunnen een boom ontdoen van alle dunnere wortels. Je komt ze bij voorbeeld veel tegen bij de taxus en olijven. Schildluizen blijven heerlijk op takken van winter-actieve planten zitten, zoals bij taxus. Ze leven daar van het suikerrijke sap wat eigenlijk de takken en aalden moet doeden. In het voorjaar merkt je dit omdat er takken zo verzwakt zijn dat ze niet meer overleven.
Als je je bomen in de winter in een kas of polytunnel overhoudt heb je daarnaast een risico op andere plagen. In kassen waar de temperatuur boven nul graden blijft, hou je de hele winter door slakken en ook bladluizen zijn een risico. Als de lucht in de kast niet vochtig genoeg blijft, loop je het risico op spint. Bij een te hoge luchtvochtigheid neemt de zwarte bladschimmel “roetdauw” de kans, en verspreid zich op alle bladeren waar ook maar iets van voedingsstoffen te vinden is.
Wat te doen om problemen met insecten in de winter te voorkomen?
Zoals altijd, is voorkomen beter dan genezen. Zodra in de herfst de temperatuur beneden de 10 graden begint te vallen kan je je bonsai controleren op schildluizen. Ze kunnen nog lastig te zien zijn: De jonge schildluizen zijn bijna doorschijnend. Maar als je een volwassen exemplaar tegen komt op je bonsai, heb je waarschijnlijk ook jonge schildluizen op je bonsai. In de winter zijn ze niet zo mobiel en vermeerderen ze zich nauwelijks. Dus nu is het de kans om ze te bestrijden. Een effectieve bestrijding tegen schildluizen nu, houdt je bomen vrij tot het voorjaar. Gebruik hiervoor een product wat systemisch werkt, en specifiek schildluizen noemt. Huis tuin en keukenmiddeltjes bestaande uit spiritus en zeep zijn weliswaar effectief, maar vereisen wel dat de hele plant nauwkeurig wordt bespoten.
Om te voorkomen dat in het vroege voorjaar eitjes van diverse insecten na het uitkomen meteen tot problemen leiden, is het van belang iets tegen de overwinterende eitjes op de bomen te doen. Hiervoor zijn er diverse commerciële producenten te koop, onder namen als winterolie, of insectenzeep. Deze producten worden verdunt over de gehele boom gesproeid en zorgen ervoor dat eitjes ed. verstikt worden. De meeste mensen met bonsai hebben echter ook Yin Seal, Yin vloeistof, lime sulfur staan. Door dit met een factor 20-50 te verdunnen heb je ook een effectief insecticide. Hou in de gaten dat ook dit gespoten moet worden zodat de hele boom kleddernat is. Dit product is schadelijk voor je bodemschimmels, dus je moet ervoor zorgen dat dit minimaal in de grond kan indringen.
Om larven van kevers ed in de grond te doden zal je een commercieel bestrijdingsmiddel moeten halen, en daarmee gieten. Zelf doe ik dit eigenlijk alleen als ik vermoed dat er sprake is van een infestatie. Dan heb je al tijdens de zomermaanden gezien dat de bladeren aangevreten zijn. Als je geen vraatschade bij de bonsai hebt, is de kans klein dat je larven in de potten hebt.
